O POCZĄTKACH CHRZEŚCIJAŃSTWA W EUROPIE, CZĘŚĆ IX – GRECJA cz. II

CYKL FELIETONÓW O POCZĄTKACH CHRZEŚCIJAŃSTWA W EUROPIE
CZĘŚĆ IX – GRECJA cz. II

Św. Paweł znał doskonale język grecki i posiadał znakomite wykształcenie. Do Grecji przybył z Sylasem. Była to jego druga podróż misyjna, którą odbywał w latach 50-52. Po uwolnieniu z więzienia w Filippi, udali się obaj do Tesaloniki, gdzie pozyskali dla Chrystusa pewną grupę Żydów i Greków, jednak rosnąca wrogość niektórych członków gminy żydowskiej w stosunku do Pawła, zmusiła go do opuszczenia miasta. Udał się samotnie do Aten, gdzie wygłosił słynną mowę na Areopagu. Pozyskał jednak niewielu wyznawców, wśród nich byli Dionizy Areopagita, Damaris, Akwila i Pryska.

Okrutne prześladowania chrześcijan za panowania cesarzy Nerona (37-68) i Dioklecjana (244-311) nie przeszkodziły chrześcijaństwu się rozwijać. Na początku IV wieku do wyznawców Chrystusa dołączył cesarz rzymski Konstantyn Wielki. Szczególnym męczennikiem za czasów Dioklecjana i Maksymiana był Św. Dymitr z Tesaloniki, czczony nawet dziś przez wyznawców prawosławia i katolików. Temu młodemu dowódcy rzymskich legionistów cesarz powierzył urząd prokonsula. Posiadał on wiedzę, pieniądze i togę z purpurowym szlakiem. Będąc jednak chrześcijaninem, sprzeciwił się wykonaniu nikczemnych rozkazów. Zamiast mordować chrześcijan, zaczął głosić w Tesalonice Ewangelię, za co trafił do więzienia. Tam namówił Nestora, swego przyjaciela, by stanął na arenie do walki z gladiatorem, gdy ten zacznie rzucać chrześcijan na włócznie. Nestor stanął do walki i zwyciężył, później jednak poniósł śmierć męczeńską. Po nim stanął także Dymitr, który został przebity dzidami.

Kiedy w 395 r. Cesarz Teodozjusz I podzielił Cesarstwo Rzymskie na Cesarstwo Zachodnie [łacińskie] i Cesarstwo Wschodnie [bizantyjskie] ze stolicą w Konstantynopolu, Grecja znalazła się w tym drugim. W Atenach studiowali wówczas Bazyli Wielki, Grzegorz z Nazjansu i Jan Chryzostom. Wszyscy trzej wyróżniali się nieprzeciętnymi zdolnościami, jako doktorzy kościoła pozostawili po sobie niezwykle cenne dzieła.

Kiedy w 476 r. najazdy ludów barbarzyńskich doprowadziły do upadku Cesarstwa Zachodniego, na czoło wysunęło się Cesarstwo Wschodnie (Bizantyjskie). Wówczas w Tesalonice, gdzie urodzili się Cyryl i Metody, wzniesiono - na miejscu niepozornej świątyni, pamiętającej czasy Św. Pawła – świątynię Mądrości Bożej, wzorowaną na słynnej Hagia Sophia w Stambule.

Znaczenie Grecji rosło w Cesarstwie Bizantyjskim. Tesalonika stała się drugim najważniejszym miastem po Konstantynopolu. Szybki rozwój Bizancjum, bogate wnętrza pałaców i świątyń oraz ogólna zamożność mieszkańców sprawiły, że stało się ono celem licznych najazdów. W VII w. Grecja przeżyła najazd plemion słowiańskich. W IX w. muzułmanów (Arabów). Pod koniec X w. Bułgarów, a w XI w. Normanów.

Potem była czwarta wyprawa krzyżowa. Zorganizowana przez papieża Innocentego III (1204), miała zapewnić pomoc państwom łacińskim (katolickim) w Palestynie, a zapewniła... niewyobrażalne zyski francuskiemu rycerstwu. Ono Bowiem, po zdobyciu i złupieniu Konstantynopola, utworzyło – w miejsce Cesarstwa Bizantyjskiego – Cesarstwo Łacińskie. W jego skład weszły również greckie księstwa Achai i Aten oraz Królestwo Tesaloniki. Grekom udało się wprawdzie odzyskać Konstantynopol i przywrócić na blisko dwieście lat istnienie Cesarstwa Bizantyjskiego, jednak powtórne zajęcie Konstantynopola – tym razem przez Turków (1453) zakończyło bezpowrotnie jego żywot. Będąc w Grecji warto jest odwiedzić Wielką Ławrę, szczególną pamiątkę okresu bizantyjskiego. Jest to najstarszy i największy zespół klasztorny usytuowany na Św. Górze Athos, nazywany „niezależną republiką mnichów".